Üstün Yetenekli Çocuk Gelişiminin Değerlendirilmesi

Üstün Yetenekli Çocuk Gelişiminin Değerlendirilmesi

Üstün Yetenekli çocuklarımızın tanılanması ve yetenekleri doğrultusunda eğitilmeleri gerekmektedir. Üstün yetenekli çocukların tanılanması ve çocuk gelişiminin değerlendirilmesi için gerekli bir takım yöntemler vardır.  Bu yöntemleri Prof.Dr. Necate BAYKOÇ DÖNMEZ’in kaleminden size aktarıyorum.

Üstün zekâlı ve özel yetenekli çocukların gerek taranmasında gerekse tanılanmasında en sağlıklı olanı, çocuğun fiziksel, hareket, bilişsel, sosyal ve duygusal, dil gelişimi alanlarındaki düzeyini ölçekler kullanılarak belirlemektir. Gelişim alanlarının değerlendirilmesine ilişkin standartlaştırılmış testler ve ölçekler kullanılmalı, 0-18 yaş grubu çocukların gelişim alanları konusunda lisans eğitimi almış ve/ veya uzman psikologlar, çocuk gelişimciler ve rehber öğretmenler tarafından değerlendirme yapılmalıdır.

Aile Kayıtları ve Bilgileri: Çocuğun doğumundan itibaren anne babaların gözlemlerine dayalı kayıtlar, çocukların erken dönemlerindeki gelişim özellikleri, ilgi ve yeteneklerine ilişkin bilgiler üstün yetenekliliği ayırt edici temel kaynaklardır.

Öğretmen Gözlem ve Bilgileri: Üstün yetenekli çocukların gelişim özelliklerine ilişkin öğretmenlerin gözlemlerine dayalı verdikleri bilgiler değerlendirmelerde kullanılmaktadır.

Arkadaş Bilgileri:Çocukların oyun ve ortak çalışmalar yoluyla birbirlerini daha iyi tanıyabildikleri alınan bilgiler değerlendirmede önemli veri kaynağı olarak kullanılır.

Bireysel Çalışmalar: Erken çocukluk döneminde çocuklarla yapılan bireysel çalışmaların, üstün yeteneklilerin tanılanmasında önemli yeri vardır.

Gözlemler: Doğal ortamda ya da yapılandırılmış olarak yapılan gözlemler ve kayıtların tutulması üstün yeteneklilikle ilgili sağlıklı bilgi ve verilerin oluşmasını sağlar.

Kontrol Listeleri ve Değerlendirme Ölçekleri: Üstün yetenekli çocukların belirlenmesinde güvenilir bilgi kaynağı olarak kullanılmaktadır.

Standart Testler: Grup zeka testleri, grup başarı testleri ve bireysel zeka testleri olarak uygulanmakta olup, küçük yaşta üstün yetenekliliğin belirlenmesinde kullanılmamaktadır. İlköğretim döneminde uygulanmaya başlanır.

Grup zeka testleri, bu alanda yetişmiş olan öğretmenlerin gözlemleri ile birleştirildiğinde tarama amacıyla kullanılabilir.

Grup Başarı Testleri, grup zeka testleriyle aynı sınırlılıkları olmakla beraber, çocuğun değişik akademik alanlardaki becerilerini belirleme açısından önemlidir.

Bireysel Zekâ Testleri, klasik ve geleneksel anlamda üstün zekâlı çocuğun yetenekleri konusunda daha kesin tanı yapmak için kullanılır. Pahalı ve uygulaması uzman ve zaman gerektiren ölçeklerdir. Kültürel sınırlılık ve yanlılıkları bulunmaktadır.

Performans Testleri ve Davranış Ölçekleri: Özellikle görsel ve uygulamalı sanat alanlarında yeteneklerin belirlenmesinde kullanılmaktadır.