Çocuğunda Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Anne Babalara Tavsiyeler

Çocuğunda Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Anne Babalara Tavsiyeler

Arkadaşlar hiperaktivite info sitesinde yer alan yazıyı sizlerle paylaşıyorum.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite bozukluğu olan biriyle yaşamak zordur. Çocuk bile olsa. Çocuğunuzda DEHB varsa sizin de anne baba olarak yapabileceğiniz bazı şeyler belirtilerin azalmasında kısmen de olsa faydalı olacaktır. Çocuğunuzun günlük meseleleri çözmesinde yardımcı olabilir, fazla enerjisini boşaltması için düzenlemele yapabilir, uğraş ve aktivitelere yönlendirebilirsiniz. Sorunları ne kadar erken yaşta fark ederseniz, çocuğunuz dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna bağlı olarak uzun vadede o kadar az kalıcı sorunlar yaşayacaktır.

Anne babanın, DEHB’li bir çocukla uğraşırken dikkat etmesi gerekenleri özetle şöyle sıralayabiliriz:
1) Çocuğunuza yardım ederken ve edebilmek için kendi sağlığına dikkat etmesi.
2) İyi yapılandırılmış bir ortam hazırlamak.
3) Beklentiler ve kuralları net olarak belirlemek.
4) Çocuğun yeterince hareket etmesini ve uyumasını sağlamak.
5) Çocuğun doğru beslenmesine yardımcı olmak.
6) Çocuğun arkadaşlarıyla ilişkileri konusunda yardımcı olmak.

Çocuklarınızın DEHB’ye bağlı olarak yürütücü işlevleri bozulmuştur. Bu şu anlama geliyor. Çocuğunuz yaşıtları gibi plan yapamaz, organize olamaz, dürtülerini kontrol edemez ve görevleri zamanında tamamlayamaz. Diğer çocukların anne babalarından farklı olarak sizin çocuğunuzun için yürütücü işlevlerine yardımcı olmanız gerekmektedir. Çocuğunuzun da diğer çocuklar gibi düzenli olmak, ödevlerini yapmak, sizin koyduğunuz kurallara uymak istediğini ama bunları nasıl yapacağını bilmediğini düşünmelisiniz. Diğer bir ifadeyle çocuğunuz kuralları ihmal ederken, etrafı rahatsız ederken ya da sizi utandıracak davranışlarda bulunurken bütün bunları isteyerek yapmadığını aklınızdan çıkarmamalısınız. Bunu aklınızda tutarsanız çocuğunuza daha olumlu yaklaşmayı başarabilirsiniz. Aksi takdirde sabrınız hızla tükenip çocuğa kötü davranmaya başlayabilir, yeni sorunların ortaya çıkmasına bizzat siz neden olursunuz.

DEHB’li çocuklar anne babanın yönergeleri duymazlar. Söylenenleri çoğu kez duymadıkları için yapmazlar.

Organize olamazlar ve dikkatleri kolayca çelinir, bu yüzden diğer aile üyelerini sık sık bekletirler.
Başladıkları oyunları bile çoğu zaman bitirmeden başka bir oyuna geçerler ve her şeyi ortalıkta bırakırlar.

Dürtüsellikleri nedeniyle uygunsuz zamanlarda konuşmanızı bölebilirler ve sizden ilgi bekleyebilirler.

Düşünmeden konuşarak sizi utandıracak şeyler söyleyebilirler.

Bazı DEHB’li çocukların uykuları sorun olur. Bir türlü gerektiği saatte yatağa gitmek istemeyebilirler.

Hiperaktif çocuklar evi darmadağın edebilir hatta bunu yaparken kendileri için tehlikeli olan şeyler de yapabilirler.

Eğer DEHB olmayan başka bir çocuğunuz varsa, DEHB’li olan yüzünden diğer çocukla ilgilenmeye fırsat bulamıyor olabilirsiniz. DEHB’li olmayan çocuk ihmal edildiğini hissedebilir. Sorunu olmayan bu kardeşlerin adeta anne babanın yardımcıları gibi görülmeleri de mümkündür. DEHB’li çocuk bir yanlış yaptığında diğer kardeşler de bu davranışlardan sorumluymuş gibi görülerek yersiz yere azar işitebilirler. Anne baba olarak sorunsuz çocukların olumlu davranışlarını takdir etmeniz önemlidir. DEHB’li olmayan kardeşlerin ihtiyaçları ihmal edilmemelidir. Yoksa bir değil birden fazla sorunlu çocuk sahibi olursunuz.

Özellikle çalışan anne babalar için hiperaktif bir çocukla uğraşmak fiziksel ve ruhsal olarak tüketici olabilir. Çocuğunuzun her an başına bir iş açabileceğini düşünmek sizi sürekli bir şekilde gergin yapabilir.

Anne babadan biri ya da herikisinde birden DEHB olduğu durumda sorunların çözülmesi daha da güçleşecektir. Anne baba olarak sizin de kendi tedavinizi ihmal etmemeniz gerekir.
DEHB’li bir çocukla baş edebilmek için sevgi ve disiplinin bir arada bulunduğu bir ortam hazırlamanız gereklidir.

Çocuğunuza karşı olması gerekenden daha sert tepki vermemek için kendi ruh halinizin huzurlu ve rahat olması için gerekeni yapmalısınız. Siz sakin tepkiler vererek çocuğunuzun da sakinleşmesine yardımcı olacaksınız.

Çocuğunuzun davranışlarının bir hastalığın belirtileri olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Ateşi yükseldiği için çocuğunuzu azarladınız mı hiç? Şimdi aşırı hareketliliği nedeniyle bir vazoyu yanlışlıkla kırdı diye onu azarlamanız bundan çok farklı değildir. Bu arada, o vazonun salonun ortasındaki sehpada ne işi var? Benim evimde de bazı vazolar ve süs eşyaları var ve emin olun kırılmaları değil kırılmamaları beni şaşırtıyor çoğu zaman! Bir gün kırılacaklarını biliyorum ve buna hazırlıklıyım! Anne baba olarak çocuğunuzun kendisine zarar vermeyeceği bir ortam hazırlamak gibi bir vazifemiz olduğunu unutmamalıyız.

Küçük meseleleri görmezlikten gelmeyi öğrenmelisiniz. Eğer iki tane görevini tamamlayabilmişse, bir tanesi için yaygarayı koparmak hiç de yapıcı olmaz. Mükemmelliyetçi olursanız dikkat eksikliği hiperaktivitesi olan çocuktan gerçekleşmesi imkânsız beklentiler içine girebilirsiniz ve hayal kırıklığı yaşamaktan bir türlü kurtulamazsınız.

Çocuğunuzun positif özelliklerinizi kendinize hatırlatmanız ona karşı daha olumlu yaklaşmanıza yardımcı olacaktır. Hatta yapabiliyorsanız bu positif özellikleri yazmanız daha da iyi olur.

Hem çocuğunuza iyi örnek olmak için hem de bu sorunla baş edebilecek enerjinizi kaybetmemek için sağlıklı yaşayın. Doğru beslenin, egzersiz yapın, stresi azaltacak yollar bulun. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan bir çocuk yetiştirirken en önemli şeylerden birisi de gerektiğinde sizin de yardım almanızdır. Bütün işleri kendi başınıza yapmak zorunda değilsiniz. Eğer bulunduğunuz yerde destek grupları varsa katılın. Sitemizin forum bölümünde diğer üyelerle fikir alışverişinde bulunun. Çocuğunuzun doktoruyla, öğretmeniyle iş birliği içinde olun. Eğer çok yorgun hissediyorsanız, arada nefes almak için çocuk bakımı konusunda akrabalarınızdan ya da diğer yakınlarınızdan destek alın. Bunu yaptığınız için suçluluk duymayın, çünkü çocuğunuza destek olabilmeniz için sizin de sağlıklı ve güçlü olmanız gerekir.

Eğer imkânınız varsa çocuğunuzun sorumluluk almasını sağlayacak bir ev hayvanı işe yarayabilir.

Yapılandırılmış bir ortam yaratmak:
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar yapılandırılmış, yani neyin nasıl yapılacağı, ne zaman yapılacağı önceden belli görevleri daha başarıyla tamamlarlar. Sizin göreviniz evde çocukların kendilerinden beklenenleri bildiği bir ortam yaratmaktır.

Yemek yemek, ev ödevleri, oyun ve uykunun nasıl yapılacağı ne zaman yapılacağı, nerede yapılacağı konularında rutin haline gelecek bir şekilde program yapın. Sabah kalktıklarında hangi kıyafetleri giyeceklerini önceden planlayabilirler, okula götürülecek olan çanta vs gibi şeylerin belli bir yerde olmasını sağlayabilirsiniz.

Çocuğunuzun odasında büyük bir saat bulundurabilirsiniz. Sabah okula gitmeden önce hazırlanabilmesi için yeterli zamanı olacak şekilde alarm yardımıyla uyanmasını sağlayabilirsiniz. Bunlar ufak tefek şeyler gibi görünse de çocuğun dikkat ve hiperaktivite sorunlarıyla baş edebilmesi için uzun dönemde bu tür organize olma becerilerini kazanması gerekecektir.

Vaktini boşa harcamaması elbette iyi bir şeydir ama dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan bir çocuğun okuldan sonra birçok farklı şeyle uğraşması onun dikkatini daha da dağıtabilir. Bu nedenle mümkün olduğu kadar odaklanabileceği kadar basit bir programı olmasını sağlayın.

Çocuğunuzun dikkatini dağıtmayacak sessiz bir özel alanı olmasında fayda var.

Evinizde her şeyin yeri belli olsun, eviniz düzenli olsun. Bu açılardan çocuğunuza örnek olmalısınız ki o da organize olma becerisini kazansın.

Çocuğunuzun boş zamanlarını doldurması için TV ve bilgisayara fazla yönelmemesi için onu meşgul edecek ama dikkatinin de dağılmayacağı kadar çok fazla çeşitli olmayan aktiviteler bulmaya çalışın. Bu bir spor ya da sanat aktivitesi gibi bir şey olabilir. TV ve bilgisayar dikkati bozuk olan çocukların kolay bağlanabildikleri uğraşlardır, çünkü hareketli doğaları dikkati yoğunlaştırmayı gerektirmeden onları oyalar. Ayrıca vurdulu kırdılı oyun ve TV filmleri davranım bozukluğunu daha da arttırabilir.

Evde uyulması gereken kurallar basit ve anlaşılır olmalıdır. Hatta bu kuralları yazın ve bir yere asın. Kurallara uyulduğunda ya da çiğnendiğinde sonuçlarının ne olacağını bilmesini sağlayın. Ödüllendirmenin olumlu davranışları pekiştirmedeki rolü çok önemlidir. Kurallara uymanın ya da uymamanın sonuçları konusundaki vaatlerinizi muhakkak yerine getirin, yoksa bir anlamı kalmaz. Bu nedenle yapamayacağınız ya da yapmayacağınız bir şeyi vaat etmeyin.

DEHB’li çocuklar çok eleştirilirler. Bu nedenle onları övme fırsatlarını sakın kaçırmayın. İyi davranışlarını dikkatle gözleyin ve muhakkak överek pekiştirin. Bir tebessüm bile ödüldür unutmayın. Övülen çocuk o davranışı daha çok yapacaktır. Övülmek motivasyonu arttırır ve dikkat potansiyeli zaten düşük olan çocuğun bu potansiyelini kullanmak için kendisini zorlamasını sağlar. Olumlu davranışın zaten olması gereken bir davranış olduğunu düşünerek görmezlikten gelmeyin. Başka bir çocuk için böyle olabilir ama dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuk bu davranışı başka çocuklara göre ekstra gayret göstererek başarabiliyor.