Üstün Yeteneklilerin Sıklıkla Karşılaştığı Sorunlar Neler?

Üstün Yeteneklilerin Sıklıkla Karşılaştığı Sorunlar Neler?

Arkadaşlar Mümin Sekman’ın sitesinde yer alan bu yazıyı sizlerle paylaşıyorum.

Üstün yetenekli çocuklar, bu farklılıklarından dolayı bazı sıkıntılar yaşabilirler. Bu sıkıntılar, kendi yapılarından kaynaklanabildiği gibi, çevrenin onlara yaklaşımından da kaynaklanabilir. Aşağıda bazıları belirtilmiş ve kısaca açıklanmıştır.

Asenkron Gelişim: Entelektüel gelişim duygusal ve bedensel gelişimin çok önündedir. Buradaki tehlike, ebeveyn ve öğretmenlerin entelektüel gelişime bakarak sosyal ve duygusal olgunluğa yönelik yanlış genellemeler yapmalarıdır. “Aslında çok zeki bir çocuk, ama neden böyle davrandığını anlamıyorum.”

Üstün Yetenekliler Hakkında Hatalı Bilgilendirme: Üstün yeteneklilerin duygusal veya diğer arazlara karşı daha büyük bir risk altında oldukları düşüncesi, tüm alanlarda üstün başarı beklenilmesi gerektiği düşüncesi kadar yanlıştır. Çocuğun bireysel farklılıkları belirleyicidir. Genellemeler ve şablonlar, bireysel olarak ele alındığında uymaz, hatta aşırı durumlarda, çocuğun sahip olması beklenen problemleri geliştirmesiyle sonuçlanabilir (Buna kendini gerçekleyen kehanetler de denir).

Yeterince Zorlanmama: bazı üstün yetenekliler okulda yeterince zorlanmazlar. Bu durum, özellikle beklentilerin düşük olduğu okullar için geçerli olabilir veya öğretmenlerin çocuğun durumunu yeterince dikkate almadıkları durumda oluşabilir. Bu nedenle bazı üstün yetenekli çocuklar öğrenmeyi öğrenemezler, özellikle ihtiyaç duydukları bilgi düzeyine çaba göstermeden ulaşabiliyorlarsa. Bunun neticesinde, gerçekten öğrenmeyi gerektiren ilk entelektüel zorlanmada, öğrenmek için gerekli olan çalışma disiplininin eksikliği ortaya çıkar.

Konvansiyonel Olmayan Problem Çözümleri: Çocuğun üstün yeteneği ve yaratıcılığı, problemlerin çözümünde veya bilgi edinmede olağandışı yöntemler geliştirmesine yol açabilir. Bu durum, bazı ebeveyn ve öğretmenlerde, çocuğun problemleri alışkın olunmayan ve kısmen anlaşılmaz olan bir yöntemle ele alması ve çözmesi nedeniyle direnç oluşturabilir. Bu tür davranışlar her zaman zeka ürünü veya yaratıcılık olarak değerlendirilmez, özellikle dersin işlenişini bozduğundan, bu durumlardaki yaratıcılık reddedilebilir.

Sosyal Yaşam: Üstün yetenekli çocuklar, kendileri kadar yetenekli olmayan sınıf arkadaşlarıyla geçinmeyi öğrenmek durumunda olduklarından, bazen sorunlar yaşanabilir. Bu tür durumlarda bazen bireysellik ve bazen de uyum gerektiğinden, belirgin bir duygusal olgunluk ve sosyal beceri gereklidir. Üstün yeteneklilerin büyük bir çoğunluğu, bu sorunla kolaylıkla baş edebilir. Bazıları ise diğer insanlarla geçim konusunda belirgin bir sorun yaşarlar.

Cinsiyete Yüklenen Roller: Özellikle üstün yetenekli kızlar, cinsiyetleri ile başarıyı bağdaştıramayan bir ortamda olduklarında veya yetenekleri erkeklere özgü alanlarda geliştiğinde sıkıntı yaşayabilirler. Bunun neticesinde üstün yetenekli bir kız çocuğu, yeteneğini ve ilgi alanlarını gizleyebilir.

Seçim Sıkıntısı: Üstün yetenekliyseniz, önünüzde birçok olasılık vardır. Birçok üstün yetenekli, aynı anda birden fazla alanda yüksek öğrenim görebilirler. Sınavlar onlar için engel teşkil etmez. Bu durumda da yüksek öğrenim görecekleri alan ve meslek seçimleri konusunda yetkin kişilerden destek almaları önerilir. Böylece kendilerine en uygun seçimi yapabilirler.