Okula Uyum Problemi

Okula Uyum Problemi

Arkadaşlar Psikolog  Serpil YILMAN KAYA’nın yazısını sizlerle paylaşıyorum.

İlköğretime  yeni başlamak,  çocuğun yaşamındaki en önemli olaylardan bir tanesidir.Çocuk bu dönemde doğup büyüdüğü kendini güvende hissettiği aile ortamından çıkmış, tanımadığı insanların olduğu yeni  bir ortama, okula uyum sağlamak üzere dahil olmuştur. Çocuk ilk kez evinden ayrılmakta hiç bilmediği bir ortamda tanımadığı kişilerle birlikte olmaktadır.

Evde istediği zaman istediğini yapabilen çocuk ilk kez zil çalmadan dışarı çıkamayacağını ,  sınıfta kendi istediği gibi hareket edemeyeceğini,  bu yeni girdiği ortamda uyulması gereken kurallar olduğunu, farklı özelliklere sahip öğretmenler ve arkadaşları bulunduğunu, başarması gereken dersler ve yapması gereken ödevler ve uymak zorunda olduğu toplu kurallar olduğunu kabul etmesi gerektiğini öğrenmek zorundadır.

Bütün bunlardan dolayı çocuk için okula başlamada ki  ilk haftalar  kurallara uymasında, sosyal ilişki kurmasında, duygu ve davranışlarını kontrol etmesinde ve disipline olmasında çok önemli bir yere sahiptir.

Yapılan araştırmalarda da birinci sınıfa başlayan çocukların tanımadıkları insanlarla kalabalık ve kurallı bir ortama girdiklerinde sorunlar yaşadıklarını belirtmişlerdir.

İlköğretime başlamadan önce Anaokuluna gitmiş çocuklar, gitmemiş çocuklara nazaran okula uyum problemini daha az yaşamakta oldukları da birçok araştırma ile ispatlanmıştır. Ancak buna rağmen Anaokulu eğitimi almış çocuklarda da görülebilecek problemlerin başında daha küçük bir fiziki çevreden daha büyük bir fiziki çevreye ve daha fazla insanın olduğu bir ortama girmeleri ve aynı zamanda çok daha fazla uyarıcı ile karşılaşmaları  sonucu korkular yaşayabilirler.

Okulun ilk yıllarında ki okula uyum çocukların okulu sevme veya okul fobisi geliştirmelerinde de etkili bir süreçtir. Çocukların okula uyum sağlamalarını etkileyen bir diğer faktörde çocuğun okula başlama yaşının çocuğun zihinsel bedensel ve duygusal açıdan hazır olup olmadığıdır.

Bu kadar zor bir süreçte anne babaya düşen görevler nelerdir?

Çocukların okulda karşılaştıkları bu zor durumlarda ebeveynler ne yapacaklarını  ve nasıl davranacaklarına karar verememektedirler. Okula başlayacak bir çocuk için en önemli sorun ailesinden ayrı zaman geçirecek olmasıdır. Özellikle anneye çok fazla bağlılık gerçekleştirmiş çocuklarda bu durum büyük bir korkuya ve paniğe neden olmakta ve çocukta okula gitmek istememe ,ağlama , inat etme gibi davranışlar şeklinde kendini gösterebilir.

Böyle bir durum karşısında anne ve babanın yapması ve yapmaması gerekenler nelerdir?

–  Birinci olarak anne  babanın  yapması gereken en önemli şeylerin başında çocuğa karşı sabırlı olmasıdır.

-ikinci olarak anne baba çocuğa okula gitmesi gerektiğini açık ve anlaşılır bir dille anlatmalıdır.

-Üçüncü olarak çocuğa okula gitmesi durumunda çeşitli vaadlerde bulunulmamalıdır.(sana bunu alacağız ya da seni buraya götüreceğiz gibi)

-Çocuğa okula gitmenin bir sorumluluk olduğu vurgulanılıp ve okula gitme konusunda aile çocuğun karşısında kararlı durmalıdır.

-Okula gidip gitmeme konusunda pazarlık yapılmamalı ,esnetilmemeli ve anne baba bu konuda farklı tavır sergilememelidir.

– Çocuk okula gitmek istemiyorsa istememesinde ki gerçek sebebi öğrenip ona göre çözüm yolları düşünülmelidir.

-Çocuk okula gitmeme konusunda ısrarlı davranırsa anne baba  bu konuda kararlı ve sabırlı olmalı   ancak çocuğa karşı agresif tavırlar  sergilenmemeli, kızmak azarlamak ya da öfke patlamaları yaşanmamalıdır.

-Okula gitmek istemeyen çocuğa, anne okulun  ilk günlerin de onu okula götürüp  okul sonrasında da onu okuldan alması panik yaşayan çocuklar için bir rahatlama ve kendini güvende hissetme kaynağı olabilir.  Ancak anne baba vedalaşmaları  ya da kavuşmaları trajik hale getirip uzun tutmaması  gerekir.

-Okul uyum problemi yaşayan çocuklarda muhakkak öğretmen ve aile işbirliği içinde olmalıdır.

-Anne baba  çocukları okuldan geldiğinde  muhakkak  onu dinlemeli ve okulda nasıl vakit geçirdiğini öğrenmelidir.  Zira çocuğun anne babadan öğrendikleri ile okulda arkadaşlarından öğrendikleri çelişebilir ve çocuklar bu durumda bilgi ve davranış kargaşasına düşebilir buna mahal vermemek için anne babanın çocuğun okulda öğrendiği bilgileri  doğru teyid etmesi

Okula uyum süreci her çocukta farklı gelişecektir. Çocukların karakterine sosyal becerilerine bağlı olarak bu durum bir iki gün sürebileceği gibi çok daha uzun da sürebilir.

Çocuğunuz  iki hafta geçtiği halde hala okul uyum problemi yaşıyorsa muhakkak bir uzmandan yardım almalısınız.

Ailelerin şunu kesinlikle unutmaması gerekir. Her çocuğun farklı kişilik özellikleri olduğunu bunun için de  çocuğunuzu diğer çocuklarla kıyaslamamanız gerektiğini. Onun okulu sevmesi , okula uyum göstermesi ,öğrenme tarzı ve hızı her çocukta farklı olduğunu ailelerin bilip buna göre bir davranış geliştirmesi gerekir.

Tabi ki okula uyum probleminde aileler kadar hatta daha da önemli olarak öğretmenlere de çok  önemli görev düşmektedir. Öğretmenlerin çocuğa sevgi ve şefkatle yaklaşması ilk günlerde çocukların okulda daha eğlenceli vakit geçirmesini sağlaması ,sınıf içindeki öğrencilerin birbirleri ile daha rahat arkadaşlık kurarak okulda kendilerini yalnız hissetmesini önleyecek oyunlar ve aktiviteler düzenlemesi ve çocuğa güven vererek ailesinin olmadığı  bu ortamda çocuğun güvenebileceği  bir kişinin yanında olduğunu hissetirmesi gerekir.