Okumanın Gelişimi

Okumanın Gelişimi

Arkadaşlar Pedagog Elif İPEK tarafından yazılan yazıyı sizlerle paylaşıyorum.

Okumak beynimizin mükemmel bir ürünüdür. Zor bir şifreyi çözmeye benzer. Harf dediğimiz çeşitli semboller vardır ve bu semboller yazı dilini oluşturur. Biz okuyarak konuşma dilini yazı diline çeviririz. Okumak ufkumuzu genişletir. Okumak, gelişmektir.

Okumayı öğrenebilmek için kişinin sağlıklı bir gelişim göstermesi, zekâya bağlı etkinliklerin gelişmiş olması gerekir. Çocuk önce varlıkların isimlerini öğrenir daha sonra bu isimlerin yazıldığı harfleri öğrenir. Harfleri bilmek tek başına yeterli olmaz. Bununla birlikte harflerin sesler ile olan bağlantılarını da bilmelidir. 3 yaşındaki bir çocuğa n harfinin resmini gösterip harf kartları arasından aynısını bulmasını istediğimizde başarılı olur, adını sorduğumuzda doğru cevap verebilir fakat okuma olgunluğuna gelmediği için harfleri birleştiremez ve okuyamaz. Okumak anlamakla kardeştir. Çin sembollerini çözebilmek Çince okuyabildiğimizi ve anladığımızı göstermez. Okumayı öğrenmek çağrışımlar yapabilmeyi gerektirir. Okuduklarımızı anlayabilmek için okuduklarımız bize resimleri, sesleri ve bunların anlamlarını anımsatmalıdır. Öyle ki; benyiimz sdacee bas ve son heralfrei yrednie oaln kmlelirei blie dgoru yalizasiarni hairtaylak okayibliur. Ilginc, degil mi!

Okumayı öğrenmek için gerekli olan beceriler doğumla birlikte başlar.

İlk 6 ayda bebekler söylenenleri dinler ve bazı hareketler yapar, sesler çıkartırlar.

6 ay, 1 yaş arası basit ifadeleri anlayabilirler, söylediklerinizi tekrar etmeye çalışırlar.

1,5-2 yaşında ise 20 kelimeyi kullanabilirler. 2-3 kelimelik cümleler kurabilirler( baba araba, su ver gibi).

0-2 yaşta çocuklar kitaplarla bağ kurarlar. Onlara kitap okuduğunuzda sayfaları çevirmeyi, yazıları soldan saga dogru izlemeyi kavrarlar.

2,5 yaşına geldiklerinde kullanabilecekleri kelime sayısı 300’e ulaşır. Yani kelime haznelerini 1 yıl öncesine göre 15 kat geliştirirler.

3 yaşına doğru `lütfen mutfağa git ve bana elmayı getir` gibi 2 aşamalı istekleri yerine getirebilirler. Bunlar anlama yeteneğinin gelişimini gösterir.

4 yaşına doğru basit okul şarkıları söyleyebilirler.

4 yaşında Ne, neden, nasıl sorularını sorarak anlam yüklemeye çalışırlar.

4,5 yaşına geldiğinde artık uzun hikayeleri dinleyerek anlatabilir. Sıcak-soğuk, ıslak-kuru gibi zıt ifadeleri cümle içinde kullanır, yaşını, ev adresini, telefonunu bilir.

5 yaşında harflerin şekilleriyle ilgilenir. Genelde tüm sesleri doğru ifade eder. Araçların ne işe yaradığını, onlarla neler yapılabileceğini bilir. Böylece araçlar hakkında çağrışımlar yapar (kalem yazı yazmaya yarayan araçtır, araba bir yere ulaşmayı sağlayan araçtır gibi).

5-6 yaşında; geçmiş, şimdiki, gelecek zaman ile ilgili cümleler kullanabilir(elma yedim, bakkala gidiyorum, anneannemler gelecek gibi). Bilgi almak için sorular sorar. Sağını solunu ayırt eder. Soldan sağa doğru okunduğunu bilir. Harf ve sesler arasındaki ilişkiyi kavrar.

6 yaşına gelen çocuk artık okuma olgunluğunu kazanmıştır. bu yaştan sonra çocuk anlayarak okumaya başlar. Bu durum 7,5 yaşına kadar sarkabilir. Çocuk bu yaşta hala okumayı öğrenememişse gelişimini engelleyen bir durum ile karşı karşıya olabilir. Bu durum kimi zaman özgül öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği, zekâ geriliği gibi beynin işleyişinden, yapısından kaynaklanabileceği gibi kimi zaman psikolojik durumlardan kaynaklanabilir. Belirttiğimiz yaslarda bu etkinlikleri yapamıyor, 7,5 yaşında hala okuyamıyor ise bir uzmandan yardım almak gerekir.