Üstün Potansiyelli Çocuklarda Aşırı Duygusallık

Üstün Potansiyelli Çocuklarda Aşırı Duygusallık

Arkadaşlar üstün yetenekli çocuklarımızın duygusal yönlerinin çok kuvvetli olduğunu gözlemliyoruz. Dr. Bahar Eriş’in çocuklarımızdaki aşırı duygusallık konusunda nasıl bir yön çizmemiz gerektiğini anlattığı yazısını sizlerle paylaşıyorum. .

Üstün yetenek tanısı alan çocuklar, dünyadaki adaletsizlikler; insanlara ve canlılara zarar gelmesi; sınıf arkadaşlarıyla alay edilmesi; zorbalık; açlık, savaşlar, küresel ısınma gibi dünyayı tehdit eden sorunlar ve bu tarz olumsuzluklardan aşırı derece etkileniyor. Çocuk etraftaki sorunları, adaletsizliği görüp bu konuda birşey yapamamanın acısını çekebiliyor. Bu sebeple, ailelerin bu tür film ve haberleri doğrudan çocuğa izlettirmemesi, bir süzgeçten geçirerek izletmesi öneriliyor. Aksi takdirde çocuğun psikolojisi derinden etkilenebiliyor.

Zeka düzeyi yaşıtlardan ileri olan çocukların duygusal olgunluk anlamında da ileri düzeyde olacağı düşünülse bu doğru değil. Çocuk, zihinsel olarak yaşıtlarından ileride olsa da, genellikle duygusal olarak hala bir çocuk. Zihinsel olarak bir çok şeyi algılayabilen ancak duygusal olarak bunlarla başa çıkma kapasitesinden yoksun olan çocuk çok daha fazla etkilenebiliyor.

Aşırı duygusal olan çocuk için neler yapılmalı?

Çocuğun duygularını anladığınızı gösterin. “Çok hassassın”, “aşırı tepki veriyorsun” gibi ifadeler karşısında çocuk, kendini çaresiz hissedebilir.

Bazı kültürlerde duygusallık erkeklere yakıştırılmayabiliyor ancak erkek çocuk için de bu durumu kabullenmek ve bastırmamak çocuğun duygusal sağlığı ve gelişimi açısından çok önemlidir.

Çocuk için 1-10 puan arası bir “duygu skalası” hazırlanabilir. 1 puan, olabilecek en önemsiz olay, 10 puan da olabilecek en kötü şeyi temsil eder. Her puanın neye karşılık geldiği çocukla birlikte belirlenebilir. Çocuk bir olaydan dolayı aşırı tepki verdiğinde, bunun önem derecesi o skalada puanlanabilir. Örneğin 10 puan “dünyanın sonunun gelmesi” ise, çocuk, yaşadığı kötü olayın dünyanın sonu demek olmadığını bu şekilde görebilir.

Bazen çocuğun endişeleri geceleri uykularını bile kaçırabilir. Örneğin çocuk dünyadaki susuzluk tehdidi konusunda aşırı endişe duyuyorsa, kabuslar görebilir. Bu gibi durumlarda fayda sağlayacak bir aktivite planlanabilir. Örneğin, arkadaşlarına ellerini yıkarken ya da dişlerini fırçalarken suyu boşa akıtmamalarına dair bir broşür, bir görsel, bir poster, bir sunum, bir video vs. hazırlayabilir. Böylelikle çocuk işe yarar bir şey yaptığı için kendini daha iyi hissedebilir. Bu durum “dünyanın onca sorunu var ama ben hiçbir şey yapamıyorum” duygusunu hafifletir ve de çocuğa sosyal sorumluluk duygusunu aşılar.

Çocuğu dinlerken yargılamayın, lafını bölmeyin, öğüt vermeyin. Sadece dinleyin. Onu anladığınızı hissettirin. Bu, ona ve duygularına değer verdiğinizi hissettirir ve yatışmasına yardım eder.

Öz disiplin için evde herkesin uyması gereken kural ve davranışlar belirleyin. Bu, duygusal kontrole de fayda sağlar.

Güçlü bir duygusal gelişim için oyun, eğlence ve boş zaman gereklidir. Çocuğu gereksiz aktiviteye boğmayın.

Çocuğun, yoğun duygularını resme, müziğe, günlüğe, bloga, fiziksel aktiviteye dökmek kendini daha iyi hissetmesini sağlayabilir. Ona bu konuda yardımcı olun.

Çocuğun, henüz bir çocuk olduğunu unutmayıp yetişkin tepkileri vermesini beklemeyin.