Üstün Zekalı Çocuğu Anlamak ve Yardımcı Olmak

Üstün Zekalı Çocuğu Anlamak ve Yardımcı Olmak

Arkadaşlar üstün zekalı çocuğunuzu anlamak ve ona yardımcı olmak adına Psikolog Beray Bildirir’in kaleme aldığı yazıyı sizlerle paylaşıyorum.
Üstün zekâlı bir çocuk, normal zekalı bir çocuğa göre daha farklı özellikler gösterir; daha fazla farkındalık, daha fazla duyarlılık, daha farklı bilişsel düzey. Bu büyük yeteneği anlamak, takip etmek ve desteklemek gerekir.

Kendi aralarında ve çevrelerinde pek çok farklılık gösteren bu grubu anlamak ve farklı olduklarını anlatmak, dikkati ve özenli olmayı gerektirir. Zaten kaosun içinde olan bu gruptan, ailelerinin sürekli beklentilerinin yüksek olduğunu, hataların kabul görmediğini, her şeyin üstesinden gelebilecekleri, gibi söylemlerde bulunamaları, çocukların sadece işlerini zorlaştırır ve kişiliklerine zarar verir. Oysa ki, ailelerin dikkatli bir şekilde, anlaşıldıklarını, herkesin farklı özellikleri olduğunu ifade etmeleri; çocukları rahatlatır, derin bir nefes aldırıp, kendi keşif yollarını bulmalarına yardımcı olur.

Aşırı heycanlanabilirlik alanlarını bilmek, üstün zekalı çocukları daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir: (Aşırı heycanlanabilirlik= Orjinal donanımlar)

1- Psikomotor Aşırı Heycanlanabilirlik

En belirgin özellikleri; Yaa!, Ben!, Öğretmenim! gibi ifadeler kullanmalarıdır. Ayrıca;

– Yoğun fiziksel hareketlerde bulunma

– Fevri eylemlerde bulunma

– Fiziksel enerji fazlalığı olma

– Yerinde durmakta zorlanma

Bu alanda baskın olan çocuk ile Dikkat Eksikliği ve Hiperkativite Bozukluğu belirtisi gösteren bir çocuk sıklıkla karıştırılabiliyor. Bunun en güzel ayrımı ise, çocuğun zihinsel ilgi alanına giren konularda uzun süre odaklanabilmesidir.

2-Duygusal Aşırı Heycanlanabilirlik

Bu alandaki çocuklar kendilerini diğer gruptaki çocuklardan daha hızlı belli ederler. Bu gruptaki çocuklar;

– Normal zeka düzeyine sahip kişilere göre daha yoğun pozitif ve negatif duyguları hissetme

– Başkalarının duygularının farkında olma

– Düzeltilmesi gereken durumlara güçlü fiziksel reaksiyonlar verme

– Diğerlerinin negatif yönde etkileyen olayları kontrol edememekten dolayı suçluluk duyma

– Güçlü bağlar kurma

– Ölüm, yaşam ve maneviyatla ilgilenme

3-Zihinsel Aşırı Heycanlanabilirlik

Bu alan üstün yeteneklilik alanı ile bağdaştırılabilir. Bu tür çocuklar;

– Meraklı olma

– Dinlerken bile cevap vermek için veya başka bir şey söylemek için tetikte olma

– Her türlü fikri anlama ve sindirme dürtüsüne sahip olma

– Zihinsel zorluklardan hoşlanma

– Basma kalıp, kesin olmayan cevaplardan hoşlanmama

– Otorite arkasına saklanmış yalanları ortaya çıkarmaktan korkmama

– Düşüncelerde ki tutarsızlıkları ön plana çıkarma isteğine sahip olma

4-Duyuşsal Aşırı Heycanlanabilirlik

En erken belirginleşen alanlardan biridir. Bu alanda baskın olan çocuklarin en belirgin özelliği; duyu hassasiyetlerinin oldukça baskın olmasıdır.

5-İmgesel Aşırı Heycanlanabilirlik

Bu alana giren çocukların espri anlayışlarına ironi ya da çift anlamlı sözler ev sahipliği yapar. Dolaysıyla söyledikleri komik bulunmadığı gibi, başkalarının söyledikleri sıradan şeylere kahkahalarla karşılık verebilirler. Farkında olmasalar bile, idolleri “Jim Carrey” ‘dir, Bu çocuklar;

– Yaşamlarını eğlencelerle dolu olma

– İcat ederek yaratıcılık krallığında hüküm sürme

– Beklenen cevaplardan ziyade farklı cevaplar verme

Üstün Bir Çocuk Yardımcı Olmak için Aileye Tavsiyeler:

-Çocuğun söyleyebileceği her şeye karşı hazırlıklı olmalıdır.

-Merak duygusu geniş olan çocuğumuzun sorularına karşı cevap veremedikleri durumda, geçiştirme yöntemi değil de daha sonra araştırma sözü verilmelidir.

-Yaratıcı yönlerini geliştirmesi için araştırma yapma, deneme, fantezi kurma, test etme, ayrıca yeni deneyimler yaşamaya yardımcı olma ve bunlarla başa çıkmaya yönelik yaratıcı yolları bulmasına yardımcı olunmalıdır.

-Çocuğun güven duygusunu sürekli önemsemelidir.

-Başarı kadar başarısızlığında olağan bir durum olduğu anlatılmalıdır.

-Hayal ettiği süreci ev ortamına yansıtmaya çalışılmalı ve ilgi duyduğu alana yönlendirilmelidir.

-İletişim konusunda çocuğa yardımcı olunmalıdır. Özellikle; aşırı zihinsel heycanlanabilirlik alanında baskın olan üstün çocuklarımızda, her şeyin bir yeri ve zamanı olduğu, ifade edilmelidir.

-Akran çeşitliliği sağlanmalıdır.

-Çocuğa tutarlı bir disiplin uygulanmalıdır. Üstün çocuk diye özel imtiyazlar verilmemelidir.

-Problem çözmede çok çeşitli yaratıcı çözüm yolları denemesi ve yeni çözüm yolları ortaya koyabilmesi için teşvik edilmelidir.

-Ailece oynanabilecek yeni oyunlar araştırılmalı veya birlikte üretilmelidir.

-Tutkulu öğrenme aşkları desteklenmelidir.

ŞANSLISINIZ!!!

Üstün zekalı bir çocuğa sahip olmak, sizi de yeni keşif yollarına sürükleyecektir. Fakat, yeni yolları keşfetmek; eğlenceli ve farklı olduğu kadar da zor bir yolculuk olup, uzun bir süreçtir. Bu süreçte; yılmadan ama yılmadan, hayal güçlerini beslemeye gayret etmekle birlikte, zorlandığınız zamanlarda bir uzmandan destek almaya çekinmemelisiniz.