Üstün Zekalı Çocuklar

Üstün Zekalı Çocuklar

Arkadaşlar Rehber Öğretmen Psikolojik Danışman Nuray Müge ÇETİNDAĞ’ın yazısını sizlerle paylaşıyorum.

Çocuğunun üstün zekâlılar sınıfına dahil olduğunu öğrenmesi hangi ailenin ayaklarını yerden kesmez ki?.. Zekâ hayatı kolaylaştıran lütufların en ayrıcalıklı olanlarındandır ne de olsa…

Çocuklarının gelişimindeki ayrıcalığı gözlemleyen aileler, geçtiğimiz on yıl içinde yapmış oldukları çalışmalarla sınırlı da olsa zaman zaman dikkatleri çekmeyi başarmışlardır. Ancak üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocuklara yönelik bir tedbir olmadığı için aileler çocuklarını nasıl yönlendireceklerini, yetenekleri doğrultusunda nasıl eğiteceklerini bilmemekte ya da olağan çocuklarla üstün zekalı çocukların özelliklerini karıştırmaktadırlar. Bu nedenle, üstün zekalı ve üstün yetenekli çocukların özelliklerinin ana hatlarıyla tartışılması ve bu çocukların ayırt edici özelliklerini belirlemede ana babalara dikkat etmeleri gereken hususlar üzerinde durularak mevcut eğitim sistemimiz içerisinde yapabilecekleri konusunda önerilerde bulunması gerekmektedir.

Üstün yetenek, yaratılıştan gelen bir özelliktir. Her 100 çocuktan en az ikisinin üstün yeteneklere ve hünerlere sahip olduğu bilinmektedir. Eflatun, bu çocukları “Altın Çocuklar” diye adlandırır.

Üstün zekalı çocuklar, yaratıcılık, sanat, liderlik kapasitesi veya özel akademik alanlarda yaşıtlarına göre yüksek düzeyde motivasyon, performans ve görev sorumluluğu gösteren ve bu tür yeteneklerini geliştirmek için uygun imkanlara gereksinim duyan çocuklardır. Zeka bölümleri 110-120 arasında olanlar parlak, zeka bölümleri 120-130 arasında olanlar üstün zekalı, zeka bölümleri 130-200 ya da daha fazla olanlar ise dahi çocuklardır. Toplumda 130 ve üstündeki zeka bölümüne %2, 140’ın üzerindeki zeka bölümüne ise çıkıldığında % 0.2 oranında rastlanır.

Üstün Yetenekli Çocukların Olumlu Özellikleri

1. Hızlı ve kolay öğrenirler. Muhakeme ve problem çözme yetenekleri gelişmiştir. İntikal süratleri fazla, idrakleri derindir. İlgi ve dikkat süreleri uzundur. Hafızaları güçlü olduğu için önemli detay, kavram ve prensipleri unutmazlar.

2. Hayalleri güçlüdür. Sanat dallarında orijinal eserler verirler. Ritim ve hareket kontrolleri gelişmiştir.

3. Merakları üst seviyededir. Çok fazla soru sorarlar. Farklı konularla ilgilenirler. İnsana, hayata ve kainata yakın bir alaka duyarlar.

4. Gözlemleme güçleri fazladır. Esnek ve sıra dışı düşünürler. Meseleleri farklı perspektiflerden ele alırlar. Mülahaza daireleri her zaman açıktır. Yeni fikirlere kapalı kalmazlar. Hemen her an öğrenmeye hazır haldedirler. Gelişmelere rahatlıkla ayak uydurabilirler.

5. Meseleleri sorgular, net bir şekilde düşünür, ilişkileri fark eder ve anlamları idrak ederler.

6. Yetişkinlerle kurdukları iletişimde oldukça olgun bir karakter sergilerler.

7. Çoğu zaman genellemeler yapar ve bunları yeni durumlara tatbik ederler.

8. Mücerret kavramları idrak etme ve bunlar arasındaki ilişkileri tespit etme kabiliyetleri gelişmiştir.

9. Kelime hazineleri çok zengindir. Kelimeleri kolaylıkla ve yerinde kullanırlar.

10. Matematiksel düşünme yetenekleri gelişmiştir.

11. Okumayı çok severler. Yaşıtlarının seviyelerinin üzerindeki eserleri rahatlıkla mütalaa edebilirler.

12. Talimatları kolaylıkla yerine getirirler.

13. İnce bir espri anlayışları vardır.

14. Nesne, kelime veya fikirleri yeni ortamlarda kullanırlar.

15. En iyi olmak için büyük bir istek duyarlar. Kendileri için tespit ettikleri standartlar oldukça yüksektir.

16. Sağduyu ve pratik bilgilerden yararlanırlar.

17. Çoğu faaliyette lider konumundadırlar. Başkalarının sistem ve fikirlerini hemen kabul etmezler. Genellikle kendilerine danışılır. Karar verme esnasında aranılırlar.

Olumsuz Yönleri

1. Rutin ödevlerden çabuk sıkılırlar.

2. İşleri kendi bildikleri gibi yapmak isterler.

3. Sınıfta çok fazla dikkat çekebilirler.

4. Başkalarının göremediği ilişkileri görebilir ve dersin çoğunu sadece bu konuda tartışmaya ayırmak isteyebilirler.

5. Bazen bir projeyi bitirip diğerine başlamayı istemeyebilirler.

6. Ara sıra hayallere dalarlar ve dikkatleri dağılır.

7. Diğer öğrencilerin “sönük” kalmalarına sebep olabilirler.

8. Kendilerine çok da faydalı olmayan eserlere gereğinden fazla zaman harcayabilirler.

9. Yersiz espriler yapabilirler.

10. Bazen gereğinden fazla yenilikçi olabilirler.

11. Başarısızlıklardan çok çabuk etkilenebilirler.

12. Aşırı derecede otoriter olabilirler.

13. Başkalarının fikirlerine yeterince önem vermeyebilirler.

Üstün zekalı ve üstün yetenekli çocuklar genellikle parlak çocuklarla karıştırılmaktadır. Bu nedenle bu iki grubun özelliklerinin karşılaştırılması, üstün zekalılar için alınması gereken önlemlerde ana babaların öğretmenleri yönlendirmelerinde yardımcı olacaktır.