Üstün Zekâlı Çocukların Güçlü Yönleri ve Olası Sorunlar

Üstün Zekâlı Çocukların Güçlü Yönleri ve Olası Sorunlar

Arkadaşlar Bir Psikolojik Danışmanın Günlüğü sayfasından aldığım yazıyı sizlerle paylaşıyorum.

Üstün zekalı/yetenekli çocuklar bilgileri çok çabuk kazanabilir. Diğer çocukların ona kıyasla öğrenme hızları yavaş olduğundan sıkılabilir ve rutin işlerden hoşlanmayabilir.

İçsel güdülenmeye ve yüksek bilişsel düzeye sahiptir.Oldukça meraklıdır. Zaman zaman erişkinlerin utanabilecekleri sorular sorabilirler. Yönlendirmeye karşı gelebilirler. İlgilendikleri pek çok farklı konu vardır.

Soyut şeyleri kavramlaştırma ve sentez yapma becerisine sahiptirler.Problem çözmekten ve bilişsel etkinliklerden hoşlanırlar.Detayları atabilir ve istemeyebilirler.Alıştırma yapmaktan hoşlanmayabilirler.Öğretim sürecini sorgulayabilirler.

Neden-sonuç ilişkisini kolaylıkla bulabilirler. Duygular gibi bire bir mantıklı olmayan konuları kabul etmekte zorluk yaşayabilirler. Kültürel ilişkilerde ve kader gibi soyut konularda aşırı mantıklı olduklarından uyumsuzluk yaşayabilirler.

Gerçeği severler ve ona ulaşmak isterler.Adil olmaktan hoşlanırlar.Pratik olmakta güçlük çekebilirler.İnsanlıkla ilgili konularda kaygı taşırlar.

Bazı şeyleri organize etmekten, insanları yönlendirmekten, pek çok şeyi sistemleştirmekten hoşlanırlar.Birtakım kuralları katı kullanmaları onların dışardan kaba, zorba veya patronumsu gözükmelerini sağlayabilir.

Kelime dağarcıkları çok geniştir ve pek çok alanda geniş bilgiye sahiptirler.Bazı durumlardan kaçınmak için kelimelerden yararlanırlar. Uygun olmayan durumlarda kelimeleri kendi amaçlarına ulaşmak için kullanabilirler.

Eleştiri yapma becerisine sahiptirler, yüksek beklentileri vardır.Fazlaca hem kendilerini hem de diğer bireyleri eleştirirler. Bu eleştirilerde aşırıya kaçabilirler.Kendilerini fazlaca eleştirdiklerinde cesaretleri kırılabilir ve kendilerini depresif hissedebilirler.

Güvenilir gözlemcilerdir. Ender durumları da her zaman için olasılık dahilinde görürler. Yeni deneyimlere oldukça açıktırlar. Zaman zaman bir noktaya aşırı yoğunlaştıklarında hayatlarının geri kalan kısmını unutabilirler.

Oldukça yaratıcıdırlar.Pek çok şeyi kendi yöntemleriyle ve yeni bir metotla yapmayı severler.İstemeyerek de olsa bazı plânların akışını ya da kaderini etkileyebilirler ve bunun ardından farklı ya da sıra dışı etiketini alırlar.

Kendi sevdikleri ve seçtikleri alanda çok uzun süre dikkatlerini toplayabilirler. Davranışlarını bir amaç doğrultusunda gerçekleştirirler. Çok kararlıdırlar. Böyle bir konsantrasyonun kesilmesine karşı olumsuz düşünürler. Gündelik rutinleri yerine getirmede zorlanabilirler.

Diğer bireylere karşı oldukça hassas ve empatik davranabilirler. Başkaları tarafından kabul görür olma isteği içindedirler. Kendilerinin eleştirilmesine ya da arkadaşları tarafından kabul görmeme konusunda kaygıları vardır. Diğer insanların da benzer değer yargılarına sahip olduklarını umarlar.Başarıya ve fark edilmeye ihtiyaçları vardır.

Yüksek enerjileri vardır. Oldukça dikkatlilerdir ve belli bir noktada yoğun bir şekilde zihinsel ve bedensel eforlarını gösterebilirler. Aktif olamadıklarında kendilerini oldukça kötü hissederler. Diğer bireylerin de programlarını bozabilirler. Sürekli uyaran açlığı içindedirler.

Bağımsızdırlar, bireysel çalışmaktan ve kendilerine dayanmaktan hoşlanırlar. Arkadaş ya da ailelerinin onlara direktif vermesinden hoşlanmazlar.

Espri yetenekleri kuvvetlidir. Espri yeteneklerini olumsuz ve incitici kullanabilirler. Organize olmakta güçlük çekebilirler. Sürekli uyum göstermekte zorlanabilirler. Durumlardaki olağan dışı tarafları görebilirler. Yaptıkları espriler arkadaşları tarafından anlaşılmadığında kızabilirler. Dikkat çekmek için esprilerde aşırıya kaçtıklarında sınıfın palyaçosu hâline dönüşebilirler.

Üstün zekâlı çocukların aileleri yanında eğitiminde görev alacak öğretmenlerin de dikkate alması gereken bu özelliklerin, sınıf ortamında nasıl uygulanabileceği hususu üzerinde de biraz durmak gerekmektedir.Ancak,

Üstün zekâlı çocuklar için özel eğitim önlemlerinin alınmamış olması nedeniyle, olağan eğitim ortamları içinde düzenlemelerin yapılması zorunlu hâle gelmiştir. Bu düzenlemelerin sınıf öğretmeni tarafından yapılması gerekmektedir.Olağan sınıflarda uygulanabilecek önlemler şöylece belirlenebilir:

1. Öğretmen sınıfında yukarıda belirtilen özelliklerde çocuklarla her semtte ve her sosyoekonomik tabakada karşılaşabilir. Ancak çok üstün olanlarla tüm öğretmenlik süresince ancak bir kez karşılaşabilir.

2. Bu özellikler, öğretmeni paniğe düşürmemelidir. Çünkü, üstün zekâlı çocuğun öğretmeninin de mutlaka üstün zekâlı olması gerekmez. Normal bir öğretmen, çeşitli açılardan üstün zekâlı çocuklara kaynaklık ve önderlik yapabilir.

3. Sınıftaki üstün zekâlıların tümü, sınıf çalışmalarına karşı istekli ve ilgili olmayabilir. Bunun nedeni sınıf etkinliklerinin yeterince uyarıcı olmamasından olabilir. Bunu gidermek için, proje çalışmaları, ilgi alanlarını çeşitlendirme ve daha üst konularla programı derinlemesine ve dikey zenginleştirme yapması gerekir. Konuların sunumunda ve öğrenilmesinde tekrara dayalı anlatımlardan, ödevlerden rutin iş ve görevlerden kaçınmak gerekir.

4. Sınıfta bu öğrencilere daha zor soruların sorulması, yeni fikirler üretmelerine fırsat tanınması gerekir.Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus, yanıt vermede diğer çocuklara öncelik verilmesinin üstün zekâlı çocukları dersten ve okuldan soğutabileceğini unutmamak gerektiğidir.

5. Derslerle ilgili olarak araştırma ağırlıklı ek ev ödevlerinin verilmesi gerekir.

6. İlgilendikleri alanlarda proje çalışmaları yapmasına ve sınıf arkadaşlarına sunarak paylaşmasına olanak tanımalıdır. Uygulaması hemen pratik olmayan ya da hemen olası görülmeyen yaratıcı fikirlerini dinlememek, ertelemek ya da ret etmek çocuğun zihinsel kapasitesini geliştirmesini engeller.

7. Çalışmaları, grupları ve sınıf oyunlarını yönetmelerine fırsat tanınmalıdır.

8. Sınıf düzeyini temel almaksızın konularda kendi hızlarına göre ilerlemelerine fırsat tanınmalıdır. Bu konuda teftiş yapan denetçilerin de uyarılması ve bilgilendirilmesi gerekmektedir.

9. Üstün zekâlı çocukların ihtiyaçları karşılanırken çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir. En önemli sorun,öğrencilerin zihinsel yeteneklerinin büyük farklılıklar göstermesidir. Sınıflar yükseldikçe, zihinsel yetenekler açısından söz konusu değişkenlikler artar. Tıpkı ayrı hızla yarışan otomobillerin yol uzadıkça aralarındaki mesafenin açılması gibi, zihinsel gelişme hızları biri birinden farklı olan çocukların aralarındaki fark da okulda geçen süre uzadıkça artar.

Üstün zekâlı çocukların olağan okul programlarına yerleştirilmesinde özellikle öğretmenlerin seçimi oldukça önemlidir. Bu nedenle çocuklar okula kayıt ettirilmeden önce aşağıda belirtilen özellikleri taşıyan öğretmenleri aramak ve bu öğretmenlerle öğretime başlamak önerilebilir.

Öğretmen Özellikleri;

Kapsamlı bir meslek tecrübesine ve yapılan hataları kabul edebilme yeteneğine sahip olma.
Her şeyi bildiğini sanan ve kendisini bütün bilgilerin kaynağı olduğunu iddia eden bir sınıf öğretmeni bu çocuklarla başarısızlığa uğrar.
Öğretmenin ? bilmiyorum? diyebilmesi gerekir.
Çocuğu uygun kaynaklara yönlendirebilmelidir.
Geniş bir tecrübeye sahip olmalıdır.
Benlik duyguları güçlü, iradeleri yüksek olmalıdır.
Kendilerine değer verir ve güvenirler.
Diğer kişilere ve özellikle öğrencilerine değer verir, önemser ve saygı duyar.
Ortalama üstü zekâya sahiptirler.
Esnek, yeni fikirlere açık, entellektüel, edebiyat ve sanat konularına ilgili, bilgisini geliştirmeye hevesli.
Baskı ve zorlama yerine, yol gösterici, rehber kişilerdir.
Demokratik, işbirlikçi, yenilikçi, deneyimlerde hoşlanan bireylerdir.
İmgelem gücünü ve üretkenliği destekleyen, saygı duyan ve espiri yapmaktan hoşlanan bireylerdir.