Üstün Zekalıyım Farklıyım!

Üstün Zekalıyım Farklıyım!

Arkadaşlar Ayça Konik’in kaleme aldığı Üstün Zekalıyım Farklıyım! başlıklı yazıyı sizlerle paylaşıyorum.

ÜSTÜN ZEKALIYIM FARKLIYIM!

Üstün zekalı çocukların farklı gelişim alanlarında gösterdikleri özellikleri özetledikten sonra “üstün zekalı olmak farklı olmaktır.”vurgusunu yapmak yersiz olmayacaktır. Üstün zekalı çocukları anlamaya çalışırken  tıpkı diğer çocukların ihtiyaç duyduğu şeylere ihtiyaç duyan ama bundan daha fazlasını isteyen çocuklar olduğunu unutmamak gerekir.  Silverman bu durumu şöyle ifade eder:

“Eğer bütün insanların dünyaya bir gözlükle baktığını düşünürsek, bazı gözlükler çarpık veya buğulu gösterirken, bazı gözlükler büyüteçliymiş gibi detaylı gösterebilir. O halde diyebiliriz ki, üstün zekalı çocuklar dünyayı bir mikroskopla görüyorlar. Çok üst düzeyde bir zeka bölümüne sahip olan üstün zekalı çocuklar ise elektron mikroskobuyla görüyorlar.  Sıradan şeyler çok daha farklı biçimlerle görebilirken, diğerlerinin farkedemeyeceği detayları da görebiliyorlar.”

Silverman’ın belirttiği gibi üstün zekalı çocuklar dünyayı farklı biçimlerde görür ve algılarlar. Bu yoğun ve farklı algılayış, kendini farklı şekillerde gösterir ve doğal olarak bazı özel sorunları da beraberinde getirir.

Bu noktada üstün zekalı ve yetenekli çocukların en temel karakteristik özelliklerinden bir olan “eş zamanlı olmayan gelişim (asenkronize gelişim)” kavramına değinmek gerekir. Üstün zekalılık eşzamanlı olmayan bir gelişim demektir. Eş zamanlı olmayan gelişim üstün zekalı çocukların bilişsel becerilerinin sosyal, duygusal ve motor becerileriyle aynı oranda ve yaşına uygun gelişim göstermeme durumudur. Üstün zekalı çocuklardaki üst düzey bilişsel beceriler ve yüksek duyarlılık niteliksel olarak normlardan farklı içsel deneyim ve farkındalık geliştirmek üzere birleşir. Bu eşzamanlı olmayan gelişim bilişsel düzey yükseldikçe artar.  Bu da demektir ki, üstün zekalı çocukların bilişsel gelişimleri, fiziksel, duygusal ve sosyal gelişimlerinden çok daha hızlıdır ve tüm bu gelişim yüzleri arasında bir eş zamansızlık vardır. Örneğin;  5 yaşındaki bir çocuğun, 10 yaş zihin düzeyine göre ürettiği bir makineyi, kendi yaş düzeyinin motor gelişim düzeyi ile kağıda resmedebilmesi mümkün değildir. Zihinsel olarak tüm detayları fark eder ancak bunu resmedemez.

Üstün zekalı çocukların en belirgin gelişimsel özelliklerinden biri olan eş zamanlı olmayan gelişimlerini değiştirmeyle ilgili olarak yapılabilecek hiçbirşey yoktur. Dolayısı ile eş zamanlı olmayan gelişim düzeltilemez ve değiştirilemez.  Fakat, tüm gelişim yüzleri birlikte ele alınarak geliştirilmeye çalışılabilir. Ayrıca, eşzamanlı olmayan gelişim göteren üstün zekalı bir çocukla yaşamak daha kolay hale getirilebilir. Bunu için şu noktalara dikkat etmek önemlidir:

• Bilmek gerekir ki, üstün zekalı bir çocuğun sosyal ve duygusal gelişimi her zaman bilişsel gelişimi ile tam olarak örtüşmeyecektir. Çocuğun duygusal patlamalarına veya sosyal ve duygusal anlamda olgunlaşmamış davranışlarına tepki vermeden önce biraz durup, çocuğun kendi kronolojik yaşını hatırlamak çok önemlidir.
• Eşzamanlı olmayan gelişimin özel bazı ihtiyaçlar yarattığını anlamak gerekir. Örneğin, üstün zekalı çocuklarda diğer tüm çocuklar gibi duygusal desteğe ihtiyaç duyarlar, fakat aynı zamanda gelişmiş ve zenginleştirilmiş bilişsel uyaranlara da ihtiyaç duyarlar. 4 yaşındaki kara deliklerle ilgili çok geniş bilgiye sahip olan üstün zekalı bir çocuk hala rahatlatıcı bir sarılmaya da ihtiyaç duyacaktır.

• Üstün zekalı çocuklar, duygusal, sosyal ve bilişsel gelişmleriyle ilgili ihtiyaçlarını her zaman sadece kendi akranlarıyla doyuramayabilirler. Dolayısı ile, sosyalleşebilmeleri için başka üstün zekalı çocuklarla, daha büyük çocuklarla ve hatta yetişkinlerle iletişim kurmaları da oldukça önemlidir.